Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Pojęcie ukończenia nauki a prawo do renty rodzinnej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Pojęcie ukończenia nauki a prawo do renty rodzinnej

Gazeta Podatkowa nr 57 (994) z dnia 18.07.2013
Honorata Urbaniak

Badanie uprawnień do renty rodzinnej rozpoczyna zaistnienie pewnego zdarzenia prawnego, jakim jest zgon żywiciela. Członkowie rodziny mogą wówczas ubiegać się o przyznanie prawa do świadczenia, które niewątpliwie powinno dostarczać środków utrzymania. Z prawa jednak do tego rodzaju wyjątkowego świadczenia mogą skorzystać enumeratywnie wymienieni członkowie rodziny, po spełnieniu przez nich określonych warunków. Ponadto ustawodawca określił, iż ważną przesłanką, aczkolwiek ogólną dla prawa do wnioskowanego świadczenia, jest określony status żywiciela w chwili jego śmierci.

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.


Uprawnieni do renty

Spośród członków rodziny uprawnionych do renty rodzinnej ustawa o emeryturach i rentach z FUS, zwana ustawą emerytalną, wymienia m.in.:

  • dzieci własne zmarłego, dzieci drugiego małżonka, a także dzieci przysposobione,
     
  • wnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyłączeniem przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Generalną zasadą jest, iż dzieci własne zmarłego oraz drugiego małżonka, a także te przysposobione przez niego mogą korzystać z prawa do renty rodzinnej:

  • do ukończenia 16 lat,
     
  • po przekroczeniu 16. roku życia, do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
     
  • bez względu na wiek, jeżeli stały się co najmniej całkowicie niezdolne do pracy w czasie nauki w szkole.

Ustawodawca przewidział możliwość przedłużenia prawa do renty rodzinnej, pomimo osiągnięcia przez uprawnionego 25 lat, ale tylko w przypadku, gdy dziecko osiągnęło wskazany wiek będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej. Wówczas prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego ostatniego roku studiów.


Dla jednej osoby uprawnionej renta rodzinna wynosi 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.


Ustawowa granica wieku 16 lat

Pobieranie renty rodzinnej po zmarłym rodzicu przez dzieci, które ukończyły 16. rok życia, uzależnione zostało od kontynuowania dalszej edukacji. Zasadniczym bowiem celem tego świadczenia jest dostarczenie środków utrzymania dzieciom zmarłego ubezpieczonego (rencisty/emeryta), które kształcą się. Jednocześnie ma rekompensować utracony dochód, wskutek śmierci osoby bliskiej, na utrzymaniu której dziecko pozostawało.

Kontynuacja nauki, kształcenie się, ukończenie nauki - te zwroty często podlegały wykładni dokonywanej zarówno przez sądy powszechne, jak i Sąd Najwyższy.

Ukończenie nauki w szkole jest, co do zasady, uprzednim efektem pobierania nauki, co z kolei nierozerwalnie wiąże się z uczęszczaniem do szkoły, a zarazem faktem bycia uczniem. O samym zaś statusie ucznia decydują wyłącznie względy formalne powodujące de facto figurowanie na liście uczniów. Nie przestaje bowiem być uczniem osoba nieuczęszczająca do szkoły i niewypełniająca innych regulaminowych obowiązków szkolnych, dopóki nie zostanie skreślona z listy uczniów.

Samo zapisanie się do szkoły, następnie nieuczestniczenie w zajęciach (lekcjach), niepisanie prac kontrolnych, nieuzyskanie zaliczeń, wreszcie nieprzystąpienie do egzaminów nie może w żaden sposób wypełnić kryterium kontynuowania nauki. Zachowanie takie może jedynie doprowadzić do skreślenia z listy uczniów, co jest jednoznaczne, iż nauka nie zostanie ukończona.

Natomiast realizowanie przez ucznia programu nauczania, choćby nawet z negatywnymi jego rezultatami, będzie wypełniało przesłankę prawa do renty rodzinnej. Może się bowiem zdarzyć, iż uczeń nie będzie miał zaliczonych, w danym momencie, wszystkich przedmiotów objętych programem nauczania, a nawet nie będzie miał 100-procentowej frekwencji na zajęciach. Jeśli jednak jego postępowanie będzie zmierzało do osiągnięcia celu, jakim jest zaliczenie kolejnego etapu nauczania (semestru, roku), nie powinien mieć problemów z zachowaniem uprawnień do renty rodzinnej.

O kontynuowaniu nauki, jej pobieraniu nie można natomiast mówić, gdy uczeń nie wykonuje żadnych czynności polegających na kształceniu się, a zapisanie się do szkoły (uzyskanie statusu ucznia) ma wyłącznie charakter formalny, zmierzający tylko do zachowania prawa do świadczenia. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 lutego 2013 r., sygn. akt I UK 471/12.

Interpretacja zwrotu "ukończenie nauki w szkole" w orzecznictwie

"Skoro dzieciom do ukończenia 16 lat renta rodzinna przysługuje bez wyraźnie zastrzeżonego w ustawie warunku nauki w szkole, to zapewne dlatego, że w tym wieku występuje obowiązek szkolny. Natomiast jeżeli dziecko przekroczyło 16 lat, to renta rodzinna przysługuje mu "do ukończenia nauki w szkole", nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat życia, co oznacza, że nie wystarcza sam wiek, lecz chodzi także o kontynuowanie nauki, a to zależy od ucznia, a więc renta rodzinna zależy od określonych starań dziecka w roli ucznia, gdyż z regulacji ustawy wynika, że celem nie jest sama nauka ale także jej "ukończenie".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. akt I UK 65/12


"Zwrot «do ukończenia nauki w szkole» należy interpretować tak, że art. 68 ust. 1 pkt 2 u.e.r.f.u.s. nie jest objęty przypadek "nauki w szkole", sprowadzający się wyłącznie do formalnego legitymowania się statusem ucznia, jeżeli ubezpieczony nie wykonuje faktycznie obowiązków objętych programem nauczania oraz podejmuje pracę zarobkową w pełnym wymiarze, dysponując własnym źródłem utrzymania".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2012 r., sygn. akt I UK 96/12

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.