Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   O ile wzrosną świadczenia emerytalno-rentowe w wyniku tegorocznej waloryzacji?
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

O ile wzrosną świadczenia emerytalno-rentowe w wyniku tegorocznej waloryzacji?

Gazeta Podatkowa nr 17 (954) z dnia 28.02.2013
Bożena Dziuba

Emerytury i renty to świadczenia długoterminowe, często przysługujące do końca życia danego ubezpieczonego. Raz ustalona wysokość świadczenia w zasadzie nie ulega zmianie, chyba że zachodzą okoliczności uzasadniające przeliczenie emerytury lub renty, takie jak uzyskanie brakujących wcześniej dokumentów lub kontynuowanie działalności podlegającej ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Aby jednak w wyniku inflacji świadczenia nie traciły na wartości, ustawodawca zagwarantował ich coroczną waloryzację.


Wzrost świadczeń od 1 marca

Emerytury i renty podlegają zwiększeniu za sprawą waloryzacji przeprowadzanej co roku od dnia 1 marca. Polega ono na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji.

Kwestię tę reguluje art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.


Waloryzacji podlegają emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji.


Tegoroczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosi 104,0%. Ogłosił go Minister Pracy i Polityki Społecznej komunikacie z dnia 13 lutego 2013 r. (Mon. Pol. poz. 78). Oznacza to, że z dniem 1 marca 2013 r. emerytury i renty oraz podstawy ich wymiaru ulegną zwiększeniu o 4%.

Co istotne, marcową waloryzacją zostaną objęte nie tylko emerytury i renty z FUS, ale także ich gwarantowane kwoty (patrz tabela). Ponadto od 1 marca ulegną zwiększeniu także inne świadczenia, jak np.:

  • renty z ubezpieczenia wypadkowego,
     
  • renty socjalne,
     
  • emerytury pomostowe,
     
  • nauczycielskie świadczenia kompensacyjne,
     
  • emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników,
     
  • emerytury i renty dla służb mundurowych,
     
  • zasiłki i świadczenia przedemerytalne,

a także

  • dodatki do emerytur i rent.

Zmiana od 1 marca 2013 r. wysokości gwarantowanych kwot świadczeń
emerytalno-rentowych

Rodzaj świadczenia

Najniższa gwarantowana kwota świadczenia

w okresie

kwota wzrostu

do 28 lutego 2013 r.

od 1 marca 2013 r.

1

Emerytura

799,18 zł

831,15 zł

31,97 zł

2

Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

799,18 zł

831,15 zł

31,97 zł

3

Renta rodzinna

799,18 zł

831,15 zł

31,97 zł

4

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy

613,38 zł

637,92 zł

24,54 zł

5

Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową (120% kwoty świadczenia z poz. 2)

959,02 zł

997,38 zł

38,36 zł

6

Renta rodzinna wypadkowa (120% kwoty świadczenia z poz. 3)

959,02 zł

997,38 zł

38,36 zł

7

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową (120% kwoty świadczenia z poz. 4)

736,06 zł

765,50 zł

29,44 zł

8

Kwoty maksymalnego zmniejszenia

        
 

- emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

528,00 zł

549,12 zł

21,12 zł

 

- renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy

396,03 zł

411,87 zł

15,84 zł

 

- renty rodzinnej dla jednej osoby

448,83 zł

466,78 zł

17,95 zł

9

Renta socjalna przyznawana po raz pierwszy (84% kwoty świadczenia z poz. 2)

671,31 zł

698,17 zł

26,86 zł

10

Świadczenie przedemerytalne

938,25 zł

975,78 zł

37,53 zł

11

Gwarantowana kwota świadczenia przy zmniejszaniu jego wysokości z uwagi na przekroczenie dopuszczalnej kwoty przychodu

469,12 zł

487,88 zł

18,76 zł

12

Dodatki do świadczeń emerytalno-rentowych

        
 

- dodatek pielęgnacyjny, za tajne nauczanie

195,67 zł

203,50 zł

7,83 zł

  dodatek dla sieroty zupełnej

367,79 zł

382,50 zł

14,71 zł

 

- dodatek kombatancki

195,67 zł

203,50 zł

7,83 zł

 

- świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy

od

od

od

 

9,81 zł

10,20 zł

0,39 zł

 

do

do

do

 

195,67 zł

203,50 zł

7,83 zł

-

świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy

od

od

od

 

9,81 zł

10,20 zł

0,39 zł

 

do

do

do

 

195,67 zł

203,50 zł

7,83 zł


Wyjątek od zasady

Mimo że ustawa emerytalna gwarantuje waloryzację przeprowadzaną w oparciu o procentowy wskaźnik waloryzacji, w ubiegłym roku incydentalnie została przeprowadzona waloryzacja kwotowa. Polegała ona na:

  • dodaniu do kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2012 r., kwoty waloryzacji w wysokości co do zasady 71 zł,
     
  • pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez wskaźnik stanowiący iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia z FUS i kwoty tego świadczenia ustalonej na dzień poprzedzający termin waloryzacji.

Stało się tak za sprawą ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, zwanej dalej ustawą zmieniającą.

Na waloryzacji kwotowej zyskały osoby z niskimi świadczeniami, a więc ponad połowa emerytów i rencistów, prawie wszyscy otrzymujący zasiłki i świadczenia przedemerytalne, a także renciści socjalni i świadczeniobiorcy KRUS. Stało się to jednak kosztem pozostałych emerytów i rencistów, ze świadczeniami powyżej 1.480 zł, którym zagwarantowana kwota 71 zł nie zapewniła utrzymania realnej wartości świadczeń w stosunku do spadku siły nabywczej pieniądza, tak jak miałoby to miejsce przy zastosowaniu procentowego wskaźnika waloryzacji (104,8%).

Dlatego waloryzacja kwotowa wzbudziła sporo kontrowersji. Ostatecznie, na wniosek Prezydenta RP oraz Rzecznika Praw Obywatelskich, zajął się nią Trybunał Konstytucyjny, który wyrokiem z dnia 19 grudnia 2012 r. (sygn. akt K 9/12) uznał ją jednak za zgodną z Konstytucją RP.


Zwiększenie z urzędu

Aby nastąpiło ustawowe zwiększenie świadczenia, osoby uprawnione nie muszą występować z żadnym wnioskiem. Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje bowiem z urzędu. Natomiast w przypadku gdy wypłata świadczenia była wstrzymana, jego zwiększenie następuje po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych, przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.

Każdy świadczeniobiorca otrzyma w tej sprawie stosowną decyzję organu wypłacającego dane świadczenie. Jeśli nie będzie się zgadzał z jej treścią lub też z kwotą przyznanej mu w wyniku przeprowadzonej waloryzacji, ma prawo wnieść odwołanie, zgodnie z pouczeniem zawartym w spornej decyzji.

Co do zasady, decyzje organu rentowego wydawane są w dwóch papierowych egzemplarzach - jeden otrzymuje świadczeniobiorca, a drugi dołączany jest przez organ rentowy do akt sprawy. Jednakże zasada ta nie obowiązuje w odniesieniu do decyzji dotyczących waloryzacji świadczeń lub innych zmian wysokości świadczeń o charakterze powszechnym ustalanej z urzędu. W tych przypadkach, zgodnie z § 36 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412), dane zawarte w decyzji przechowuje się w systemie teleinformatycznym organu rentowego.

Podobnie jak w ubiegłym roku decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą, zamiast podpisu, zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania. O ile jednak poprzednio, podczas waloryzacji przeprowadzonej w 2012 r., pozwalał na to art. 11 ustawy zmieniającej, to obecnie, za sprawą ustawy z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 240) znalazło to swoje szczegółowe uregulowanie w ust. 2 dodanym do art. 93 ustawy emerytalnej.


Bez waloryzacji, ale z wyższą kwotą bazową

Waloryzacją objęte są emerytury i renty przyznane przed 1 marca, na wniosek zgłoszony najpóźniej w lutym, do których warunki zostały spełnione nie później niż w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeśli więc prawo do świadczenia powstanie po upływie lutego danego roku, nie zostanie ono objęte podwyżką waloryzacyjną, nawet wówczas, gdy wniosek o emeryturę bądź rentę został zgłoszony przed 1 marca danego roku. W takim przypadku na podwyżkę waloryzacyjną emeryt lub rencista będzie musiał poczekać do przyszłego roku.

Warto dodać, iż w niektórych przypadkach brak waloryzacji może zostać "zrekompensowany" wzrostem kwoty bazowej, która służy do obliczania wysokości rent i emerytur przyznawanych na tzw. starych zasadach. O ile do końca lutego br. wynosiła ona 2.974,69 zł, od 1 marca wzrośnie do kwoty 3.080,84 zł (Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2013 r.; Mon. Pol. poz. 87).

Przykład 1

Pan Waldemar przeszedł na rentę z tytułu niezdolności do pracy w grudniu 2012 r. Wysokość przyznanego mu świadczenia wynosi 1.768,58 zł, a podstawa jego wymiaru - 2.536,24 zł. Z dniem 1 marca 2013 r., tj. za sprawą tegorocznej waloryzacji, obie te wartości ulegną zwiększeniu o 4%. Renta wyniesie 1.839,32 zł, a więc o 70,74 zł więcej, co wynika z wyliczenia:

   1.768,58 zł x 104% = 1.839,32 zł,

   1.839,32 zł - 1.768,58 zł = 70,74 zł.

Natomiast podstawa jej wymiaru wzrośnie do kwoty 2.637,69 zł (tj. 2.536,24 zł x 104%).


Przykład 2

Pani Katarzyna wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury w połowie lutego 2013 r. Ponieważ jednak obowiązujący ją wiek emerytalny ukończy w marcu 2013 r., świadczenie zostanie jej przyznane dopiero od tego miesiąca. Emerytury nie obejmie więc tegoroczna waloryzacja. Stosowne zwiększenie świadczenia oraz podstawy jego wymiaru nastąpi dopiero w 2014 r., wskaźnikiem obowiązującym od 1 marca 2014 r.

Wysokość przysługującej pani Katarzynie emerytury zostanie ustalona na tzw. mieszanych zasadach, tj. w 80% na tzw. nowych zasadach i w 20% na tzw. starych zasadach. Do jej obliczenia zostanie przyjęta nowa, obowiązującą od 1 marca 2013 r. kwota bazowa.


Od czego zależy wysokość wskaźnika waloryzacji?

Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent stanowi średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, gdzie:

» wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest:
- średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo
- średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów,
» zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację, przy czym, jeżeli:
- Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych w ustawowym terminie uzgodni (w drodze uchwały) wysokość przedmiotowego zwiększenia, jest ono ogłaszane w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski", w drodze komunikatu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,
- nie nastąpi uzgodnienie stanowiska Trójstronnej Komisji, Rada Ministrów określa w ustawowym terminie (w drodze rozporządzenia), wysokość tego zwiększenia, biorąc pod uwagę informacje o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym wielkość wskaźnika inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok następny.


Ustalony na dany rok kalendarzowy wskaźnik waloryzacji ogłaszany jest przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)

Ustawa z dnia 13.01.2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 118)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.