Stan niezdolności do pracy osoby ubezpieczonej potwierdzany jest zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA. Płatnik zasiłku, w tym pracodawca, uprawniony jest, a zarazem ma obowiązek kontrolowania podwładnych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem. Przed wypłaceniem pracownikowi należności pracodawca zobowiązany jest również do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.
Wyjaśnienia wymaga, iż nie każdy pracodawca jest uprawniony do przeprowadzania kontroli związanej z niezdolnością pracownika do pracy. Uprawnienia te ustawodawca powierzył płatnikowi składek na ubezpieczenie chorobowe, który zgłasza do tego ubezpieczenia powyżej 20 ubezpieczonych. Należy zwrócić uwagę, iż nie ma tutaj znaczenia wymiar etatu świadczonej pracy. Płatnik taki upoważniony został do kontroli swojego pracownika, z wyłączeniem jednak okresu, kiedy jest on uprawniony do zasiłków po ustaniu ubezpieczenia (zatrudnienia).
Szczegółowe zasady i tryb kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich reguluje rozporządzenie wydane w tej sprawie przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
Formalna kontrola
Kontrola zaświadczeń lekarskich ZUS ZLA powinna przebiegać w dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, pracodawca powinien sprawdzić czy zaświadczenie lekarskie nie zostało sfałszowane. Po wtóre, czy zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich. Przypomnijmy, iż omawiane zaświadczenie jest podstawowym dokumentem potwierdzającym niezdolność pracownika do pracy.
W razie podejrzenia, że zaświadczenie lekarskie zostało:
Stanowi o tym § 2-4 wymienionego wcześniej rozporządzenia.
O sfałszowaniu zaświadczenia lekarskiego mogą świadczyć różne okoliczności. Jedną z nich stanowią wszelkiego rodzaju poprawki naniesione na dokument bez umieszczenia przy nich odpowiednich parafek lekarza. Co więcej wątpliwości może budzić również zaświadczenie zaopatrzone w stosowne podpisy lekarza widniejące tuż obok naniesionych poprawek zwłaszcza, gdy nadal są one nieczytelne. Wszelkie tego typu wątpliwości może rozwiać jedynie lekarz wystawiający zwolnienie. Ma on możliwość sprawdzenia autentyczności zaświadczenia poprzez jego porównanie do własnych zasobów. Zaświadczenie lekarskie jest bowiem wystawiane z dwiema kopiami, z których druga kopia przechowywana jest przez wystawiającego przez okres 3 lat. Tak stanowi art. 58 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.
Jeśli zaś pracodawca podejrzewa, że dokument stanowiący podstawę do wypłaty świadczeń chorobowych został wydany niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa, z wszelkiego rodzaju wątpliwościami występuje do organu rentowego.
Kontrola "merytoryczna"
Drugi rodzaj kontroli, do której został upoważniony pracodawca, to kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby pracownika, jak również z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Polega ona na ustaleniu, czy ubezpieczony:
Jedynie kontrola prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonych zwolnień lekarskich od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny polega dodatkowo na ustaleniu, czy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę. Przy czym nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Co istotne, omawiana kontrola powinna być dokonywana w miarę potrzeby, bez ustalania z góry stałych jej terminów. Jedynie w okresach, w których występuje zwiększona absencja z powodu choroby lub sprawowania opieki kontrola może się nasilać.
Konieczne upoważnienie
Pracodawca, który zamierza skontrolować pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim, musi pamiętać o wystawieniu imiennego upoważnienia osobie/om przeprowadzającym kontrolę. Można ją przeprowadzić w miejscu:
osoby kontrolowanej.
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli okoliczności wskazujących na nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego, osoba kontrolująca sporządza protokół, w którym podaje, na czym ono polegało. Protokół należy bezwzględnie przedłożyć ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag.
Wzór protokołu stanowi załącznik nr 2 do wymienionego wcześniej rozporządzenia. W załączniku nr 1 do rozporządzenia ustawodawca określił wzór upoważnienia.
Przykładowo wypełniony protokół z przeprowadzonej przez pracodawcę kontroli |
|
PPHU
Skład Budowlany ul. Ceglana 5, 71-636 Szczecin (pieczątka) |
|
P R O T O K Ó Ł kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, przeprowadzonej w dniu 5 września 2014 r. godz. 1110 przez Jolantę Ludwik i Monikę Pasiekowską. I. Dane dotyczące osoby kontrolowanej:
II. Ustalenia osób przeprowadzających kontrolę: W trakcie przeprowadzanej kontroli zastałyśmy pana Jana Murarza w trakcie wykonywania remontu mieszkania, w którym mieszka. W jednym z pokoi rozłożone były materiały i sprzęt budowlany odpowiedni do przeprowadzania malowania pokoju. Pan Jan Murarz otworzył nam drzwi mieszkania trzymając w ręku pędzel. Ubrany był w odzież roboczą noszącą ewidentne ślady wskazujące na wykonywanie prac malarskich. |
|
Jolanta
Ludwik, Monika Pasiekowska (podpis/y kontrolera/ów) |
|
III. Ewentualne zastrzeżenia osoby kontrolowanej lub domowników: Do opisu sytuacji, w której mnie zastano nie wnoszę uwag. |
|
Jan
Murarz (podpis) |
|
UWAGA: Protokół sporządza się
tylko w przypadku stwierdzenia, że ubezpieczony niewłaściwie
wykorzystał zwolnienie lekarskie od pracy. Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. Nr 65, poz. 743) |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. nr 65, poz. 743)
|