Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega z racji jej wykonywania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu). Taki też charakter ma dla niej ubezpieczenie zdrowotne. Jedynie ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne, a przystąpienie do niego zależy wyłącznie od jego woli, tj. od złożenia stosownego w tej sprawie wniosku. Możliwe jest też objęcie tym ubezpieczeniem, mimo że wniosek taki nie został przekazany do ZUS.
Objęcie chorobowym
Zasadą jest, że tylko przedsiębiorca podlegający obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Może tego dokonać w każdym momencie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, tj. w dniu rozpoczęcia jej prowadzenia, jak również w terminie późniejszym. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Tak wynika z art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Ustawodawca wskazuje jednocześnie, że objęcie tym ubezpieczeniem od dnia określonego we wniosku możliwe jest tylko w sytuacji, gdy zgłoszenie takiego wniosku zostało dokonane w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczeń (np. od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej).
Jak się zgłosić?
Aby ZUS mógł objąć przedsiębiorcę dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, musi otrzymać w tej sprawie od zainteresowanego stosowny wniosek. Właściwym do tego celu formularzem jest druk ZUS ZUA "Zgłoszenie do ubezpieczeń/Zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej". W dokumencie tym w bloku VIII. "Dane o dobrowolnych ubezpieczeniach społecznych" wypełnić należy pole 05. Następnie w polu 06. wpisuje się datę, od której przedsiębiorca chce zostać objęty tym ubezpieczeniem. Natomiast wszystkie pozostałe bloki tego formularza wypełnia się na ogólnych zasadach.
Przedsiębiorca podlegający ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie nie może wnioskować o objęcie ubezpieczeniem chorobowym.
Kiedy objęcie chorobowym bez zgłoszenia?
Zdarza się, że przedsiębiorca nie przekazał do ZUS stosownego wniosku świadczącego o jego przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (formularz ZUS ZUA), a mimo to został objęty tym ubezpieczeniem i zachowuje prawo do przysługujących z niego świadczeń, np. z tytułu choroby. Ma to miejsce wtedy, gdy przy braku zgłoszenia do tego ubezpieczenia przedsiębiorca:
Organ rentowy sytuację taką traktuje jako przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego na zasadzie tzw. wniosku dorozumianego. Uważa, że za wniosek taki uznaje się takie zachowanie ubezpieczonego, które stanowi czytelne wyrażenie woli przystąpienia i pozostawania w tym ubezpieczeniu. Sam fakt opłacenia należnej składki w terminie przez osobę, która nie dokonała zgłoszenia do tego ubezpieczenia, niewątpliwie stanowi wyrażenie takiej woli. Jest więc traktowane jako wniosek dorozumiany.
Jednak dla potwierdzenia tego faktu przedsiębiorca powinien mimo wszystko sporządzić i przekazać do ZUS poprawnie sporządzone zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego - ZUS ZUA, wypełniając jednocześnie w tym formularzu blok VIII. (pole 05 i 06.) świadczący o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Ustanie ubezpieczenia
Składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorca opłaca na tym samym dokumencie płatniczym, na którym reguluje należne składki na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli z jakichś przyczyn składki na te ubezpieczenia opłaci po obowiązującym go terminie płatności, wówczas jego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustanie. Nastąpi to od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie, z zastrzeżeniem, że jeżeli za część miesiąca został pobrany zasiłek, wówczas ubezpieczenie to ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek ten przysługiwał. ZUS może wyrazić zgodę na opłacenie składki chorobowej po terminie. Następuje to jednak w uzasadnionych przypadkach.
Ponadto dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od:
|
"(…) Z przepisu (art. 14 ust. 1 i ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - przyp. red.) w sposób oczywisty wynika, że nie jest możliwe objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem, w tym także chorobowym, od wcześniejszej daty, niż data, w której wniosek został zgłoszony (…)". Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt III AUa 1025/12
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2012 r., sygn. akt III AUa 1786/11
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 10 stycznia 2013 r., sygn. akt III AUa 895/12 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
