Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Zasiłki i inne świadczenia  »   Praca na świadczeniu nie zawsze zwiększa staż pracy
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Praca na świadczeniu nie zawsze zwiększa staż pracy

Gazeta Podatkowa nr 39 (976) z dnia 16.05.2013
Bożena Dziuba

Wypracowany przez osoby ubezpieczone tzw. staż pracy, na który składają się okresy składkowe i nieskładkowe, wpływa na wysokość należnych im świadczeń emerytalno-rentowych. Co więcej, aktywność zawodowa osób uprawnionych do emerytury lub renty może stanowić podstawę do przeliczenia wysokości przyznanego już świadczenia. Aby jednak tak się stało, emeryt lub rencista, podejmując aktywność zawodową, musi przystąpić do ubezpieczeń emerytalno-rentowych.


Staż pracy

Prawo do emerytury (wcześniejszej albo powszechnej, przyznawanej na tzw. starych zasadach) lub renty z tytułu niezdolności do pracy, uzależnione jest m.in. od posiadanego przez ubezpieczonego minimalnego stażu pracy, określonego dla danego świadczenia. Udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe, bo o nich tutaj mowa, przekładają się odpowiednio na wysokość świadczenia.

Przykładowo, na wysokość emerytury składa się suma trzech wartości, tj.:

1) 24% kwoty bazowej oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z zastrzeżeniem jak wyżej.

Kwestię tę reguluje art. 53 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Kwota renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalana jest na podobnych zasadach. Przy czym dodatkowo, w razie potrzeby, dolicza się wartość odpowiadającą 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby przewidziany dla kobiet powszechny wiek emerytalny, określony w art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej. Natomiast renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty obliczonej dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej).


Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu wysokości tych świadczeń okresy nieskładkowe podlegają ograniczeniu do jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.


Katalog zamknięty

Co jednak oznaczają pojęcia: okres składkowy i nieskładkowy i czy nazwy te należy rozumieć dosłownie, tzn. okres opłacania składek jest okresem składkowym, a brak zgłoszenia do dobrowolnych ubezpieczeń zwiększa okres nieskładkowy?

Katalog okresów, które mogą być uznane za okresy składkowe i nieskładkowe, został ściśle określony odpowiednio w art. 6 i 7 ustawy emerytalnej.

Okresem składkowym jest przede wszystkim okres ubezpieczenia. W świetle art. 4 pkt 5 rozumiany jest on jako okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania tych składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy ich wymiaru, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast okresem nieskładkowym jest m.in. okres pobierania: wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zasiłków z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku chorobowego lub opiekuńczego, a także świadczenia rehabilitacyjnego, w tym po ustaniu tytułu ubezpieczenia.

Lista okresów zaliczanych do składkowych i nieskładkowych jest jednak znacznie dłuższa, choć zamknięta. To, co się na niej nie znajduje, nie może być brane pod uwagę przez organ rentowy przy ustalaniu stażu pracy.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż w niektórych okolicznościach i w ograniczonym wymiarze mogą być również uwzględnione (przy ustalaniu prawa do świadczenia i/lub jego wysokości) tzw. okresy uzupełniające, tj.:

  • okresy pracy na roli, o których mowa w art. 10 ustawy emerytalnej,
     
  • okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.


Okresy udokumentowane

Dla celów ustalania prawa do świadczeń oraz ich wysokości przebyte okresy składkowe i nieskładkowe należy potwierdzić stosownymi dokumentami. Zostały one określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412).

Zdarza się, że gromadzone dokumenty w momencie występowania o emeryturę lub rentę nie potwierdzają pełnego posiadanego stażu pracy. Jeżeli jednak pozwalają na ustalenie prawa do świadczenia, zostanie ono przyznane, choć w wysokości, jaką można obliczyć w oparciu o przedłożone dowody. Po ich uzupełnieniu, emeryt lub rencista może wystąpić o przeliczenie wysokości świadczenia. Przy czym nie może w tym przypadku liczyć na wyrównanie świadczenia za okres wsteczny. Świadczenie w nowej podwyższonej kwocie przysługuje bowiem nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 133 ustawy emerytalnej).


Praca na świadczeniu

Na zwiększenie świadczenia mogą również liczyć aktywni zawodowo emeryci i renciści. Otóż po upływie każdego kwartału lub w każdym momencie po ustaniu ubezpieczenia, mogą oni wystąpić do ZUS o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych (art. 113 ustawy emerytalnej).

Tutaj również uwzględnieniu podlegają jedynie okresy zawarte w katalogu okresów składkowych i nieskładkowych. Nieprzystąpienie do ubezpieczeń emerytalno-rentowych, które przykładowo dla emeryta prowadzącego własną działalność pozarolniczą są dobrowolne, uniemożliwi zwiększenie wypracowanego stażu pracy, a tym samym uniemożliwi podwyższenie wysokości świadczenia.

Ponowne ustalenie wysokości emerytury (obliczanej na starych zasadach) lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, w oparciu o nieuwzględnione dotychczas okresy składkowe lub nieskładkowe, polega na doliczeniu do kwoty danego świadczenia odpowiednio:

po 1,3% podstawy wymiaru świadczenia, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych oraz/lub
po 0,7% podstawy wymiaru świadczenia, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych,

z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Natomiast dla celów zwiększenia wysokości renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, część wzrostu, obliczoną jak wyżej, sprowadza się do wartości 75%.


Przykład

Pani Aleksandra, od kilku lat przebywająca na wcześniejszej emerytury, otworzyła własny sklepik odzieżowy i dodatkowo zatrudniła na umowę o pracę, w połowie wymiaru czasu pracy, jedną pracownicę, również emerytkę. Po zakończeniu pierwszego przepracowanego kwartału pracownica zgłosiła się do niej z prośbą o wystawienie zaświadczenia, potwierdzającego okres zatrudnienia dla celów zwiększenia wysokości emerytury, z uwzględnieniem stażu pracy wypracowanego po przyznaniu świadczenia. Pani Aleksandra postanowiła, że również wystąpi do organu rentowego z takim wnioskiem.

O ile jednak żądanie pracownicy zostało spełnione, pani Aleksandra otrzymała decyzję odmawiającą jej prawa do przeliczenia świadczenia w oparciu o wypracowany staż pracy. Różnica polega na tym, że:

  • pracownica została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, a tym samym posiadała okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego, zaliczanego do okresów składkowych, co pozwoliło na zwiększenie wysokości należnej jej emerytury,
     
  • pani Aleksandra, jako osoba prowadząca własną działalność pozarolniczą zgłosiła się jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego; okresu jej aktywności zawodowej po przyznaniu emerytury nie można zatem uznać za okres składkowy lub nieskładkowy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Zasiłki i inne świadczenia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.