Czy są przypadki, w których pracownik może zostać pozbawiony prawa do wynagrodzenia chorobowego?
Tak. Przy ustalaniu prawa do wynagrodzenia chorobowego stosuje się zasady określone przepisami ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159), dalej: ustawy zasiłkowej. Wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje bowiem w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego (art. 92 § 3 pkt 2 Kodeksu pracy). Okoliczności uzasadniające pozbawienie pracownika prawa do zasiłku chorobowego zostały wymienione w art. 14-17 ustawy zasiłkowej.
Dni niezdolności do pracy, za które pracownik został pozbawiony prawa do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego (dalej świadczeń), wlicza się do okresu zasiłkowego, a także do limitu 33 dni (14 dni) określonych w art. 92 K.p.
Poniżej przedstawiamy sytuacje, w których następuje utrata prawa do świadczeń:
- Powstanie niezdolności do pracy w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez pracownika, potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 15 ustawy zasiłkowej).
W myśl
art. 9 Kodeksu karnego, czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Jeśli niezdolność pracownika do pracy powstała w wyniku umyślnego przestępstwa, to po uprawomocnieniu się wyroku sądu należy zaprzestać wypłaty świadczeń za czas choroby, natomiast świadczenia wypłacone za okres poprzedzający datę ich wstrzymania podlegają zwrotowi.
- Niezdolność do pracy spowodowana nadużyciem alkoholu (art. 16 ustawy zasiłkowej).
W takim przypadku świadczenie nie przysługuje za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy. O tym, że niezdolność została spowodowana nadużyciem alkoholu, świadczy umieszczenie przez lekarza kodu literowego "C" na zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA.
- Wykonywanie pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy (art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej).
Za pracę zarobkową uważa się każdą pracę przynoszącą przychód, bez względu na podstawę jej wykonywania i wysokość uzyskanego z tego tytułu przychodu. Prawo do świadczenia nie przysługuje za cały okres zwolnienia lekarskiego, w czasie którego pracownik wykonywał pracę choćby przez jeden dzień.
- Wykorzystywanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem (art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej).
Prawo do świadczeń chorobowych nie przysługuje za cały okres zwolnienia lekarskiego, w czasie którego zostanie stwierdzone, że pracownik nie stosował się do zaleceń lekarza leczącego. Mowa tu o nieprawidłowym postępowaniu pracownika w okresie orzeczonej niezdolności do pracy polegającym na nieprzestrzeganiu zaleceń lekarza lub wykonywaniu uciążliwych czynności, mogących spowodować pogorszenie stanu zdrowia. Utrata prawa do świadczenia następuje za cały okres zwolnienia. Nie uważa się za nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego wykonywania w czasie choroby podstawowych czynności niezbędnych do zaspokojenia potrzeb życiowych.
- Sfałszowanie zwolnienia lekarskiego (art. 17 ust. 2 ustawy zasiłkowej).
Chodzi tu o podrobienie lub przerobienie zwolnienia, albo wypełnienie blankietu zwolnienia, zaopatrzonego w podpis lekarza, niezgodnie z jego wolą. Utrata prawa do świadczenia następuje za cały okres, na który zostało wystawione sfałszowane zwolnienie lekarskie. Nie ma znaczenia, kto dokonał sfałszowania zwolnienia (pracownik czy inna osoba), ale sam fakt posłużenia się nim w celu uzyskania świadczeń.
