Tytuł do ubezpieczenia dla pracownika będącego przedsiębiorcą, któremu ZUS ustalił prawo do renty

Zatrudniamy pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy za minimalnym wynagrodzeniem. Osoba ta dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą z tytułu której opłaca tylko składkę zdrowotną. We wrześniu br. ZUS ustalił jej prawo do renty rodzinnej. W związku z tym, że od listopada br. osobie tej zostanie obniżony etat, a co za tym idzie wynagrodzenie za pracę, chcielibyśmy wiedzieć, czy od tego miesiąca będzie ona podlegała z działalności gospodarczej obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym?

Nie. Zgodnie z przepisami ustawy o sus tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest zarówno bycie pracownikiem, jak i osobą prowadzącą pozarolniczą działalność (art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy o sus). W przypadku ich zbiegu ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe:

• z obydwu tytułów, jeżeli z umowy o pracę przychód podlegający oskładkowaniu w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższy niż minimalne wynagrodzenie za pracę,
   
• tylko z umowy o pracę, a z działalności dobrowolne, jeżeli z umowy o pracę przychód podlegający oskładkowaniu w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie za pracę.

Tak wynika z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o sus.

Inne rozstrzygnięcie niż przedstawione wyżej będzie gdy pracownik prowadzący równocześnie pozarolniczą działalność ma ustalone prawo do renty rodzinnej. Wówczas nie wystąpi zbieg tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. W takich bowiem okolicznościach obowiązkowe ubezpieczenia społeczne są tylko z umowy o pracę, a z pozarolniczej działalności dobrowolne (bez znaczenia jest przychód podlegający oskładkowaniu z umowy o pracę).

Zwracamy uwagę! Osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, podlega z tej działalności obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym do czasu ustalenia prawa do emerytury (art. 9 ust. 4c ustawy o sus). Powołany przepis obejmuje osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej przez ZUS z tzw. systemu powszechnego (nie dotyczy on m.in. osób mających ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, które prowadzą pozarolniczą działalność inną niż pozarolnicza działalność gospodarcza). Jeżeli więc taka osoba jest też zatrudniona na podstawie umowy o pracę, to wówczas następuje zbieg obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z umowy o pracę i działalności gospodarczej. Obowiązek przedmiotowych ubezpieczeń rozpatruje się na zasadach określonych na wstępie.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlega osoba spełniająca warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, która jest m.in. pracownikiem w rozumieniu ustawy o sus, osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, a ponadto temu ubezpieczeniu podlega osoba pobierająca emeryturę lub rentę (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz pkt 16 ustawy zdrowotnej). W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (tutaj umowy o pracę, prowadzenia działalności, pobierania renty) składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie (art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem określonym w stałej miesięcznej wysokości 1.100 zł. Ponadto prowadzi on działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Wariant 1 - osoba ta nie ma ustalonego prawa do renty (także do emerytury).

Z obydwu tytułów obowiązkowe są ubezpieczenia społeczne.

Wariant 2 - osoba ta ma ustalone prawo do renty rodzinnej.

Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne są z umowy o pracę, natomiast z działalności dobrowolne.

Wariant 3 - osoba ta ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustalonej przez ZUS z tzw. systemu powszechnego.

Z obydwu tytułów obowiązkowe są ubezpieczenia społeczne.

Z każdego tytułu obowiązkowa jest składka zdrowotna (tj. umowy o pracę, prowadzenia działalności gospodarczej, a w wariancie 2 i 3 także z tytułu pobierania renty).

Pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem określonym w stałej miesięcznej wysokości 1.100 zł. Ponadto jest on wspólnikiem w spółce jawnej.

Wariant 1 - osoba ta nie ma ustalonego prawa do renty (także do emerytury).

Z obydwu tytułów obowiązkowe są ubezpieczenia społeczne.

Wariant 2 - osoba ta ma ustalone prawo do renty (w tym renty rodzinnej, renty z tytułu niezdolności do pracy z tzw. systemu powszechnego).

Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne są z umowy o pracę, natomiast z działalności dobrowolne.

Z każdego tytułu obowiązkowa jest składka zdrowotna.